Pamięć komputera, a dokładnie RAM, jest niezbędna do jego prawidłowego działania, ponieważ tymczasowo przechowuje dane przesyłane między procesorem a pamięcią masową (dyskiem SSD lub dyskiem twardym). RAM to skrót od nazwy Random Access Memory (pamięć o dostępie swobodnym), a jej najczęściej stosowanym obecnie typem jest pamięć DRAM (Dynamic Random Access Memory). Jest to pamięć ulotna, co oznacza, że do przechowywania w niej danych niezbędne jest zasilanie. W przypadku jego odcięcia, jeśli dane nie zostaną zapisane w pamięci masowej, mogą zostać utracone.
Współczesne komputery korzystają z pamięci SDRAM (ang. Synchronous Dynamic Random Access Memory), która tradycyjnie jest podłączona do płyty głównej komputera w postaci modułów pamięci. Moduły występują w formatach określonych przez standardy branżowe, przy czym najczęściej spotykane w komputerach stacjonarnych i laptopach są moduły DIMM (ang. Dual In-Line Memory Module) lub SODIMM (ang. Small Outline DIMM). Pamięć SDRAM trafiła do komputerów osobistych pod koniec lat 90., a w 2000 r. zyskała większą wydajność dzięki technologii DDR (Double Data Rate) SDRAM, która podwoiła liczbę transferów danych na cykl zegara. Od tego czasu pamięć DDR SDRAM znacznie się rozwinęła – oferuje większą wydajność, przepustowość i pojemność, a jednocześnie zużywa mniej energii, co przekłada się na niższe koszty użytkowania, dłuższy czas pracy baterii w laptopach i mniejszą emisję ciepła. Najnowszą, 5. generację pamięci określa się jako DDR5 SDRAM lub po prostu „DDR5”. Kupując pamięć, zauważysz, że większość dostawców rezygnuje z nazwy „SDRAM” i po prostu podaje oznaczenie DDR5 oraz informację o szybkości pamięci. Pamięć DDR5, podobnie jak pamięci poprzednich generacji, jest oferowana w wersjach o różnej szybkości, poczynając od standardowej 4800MT/s (oznaczenie DDR5-4800). Przy okazji – „MT/s” oznacza megatransfery na sekundę i wskazuje szybkość, z jaką dane są przesyłane do i z modułu pamięci. Przez wiele lat szybkość pamięci wyrażano w megahercach (MHz), jednak nie było to precyzyjne w przypadku pamięci DDR, ponieważ szybkość pamięci określa się w transferach, a nie cyklach na sekundę.
Branżowa organizacja określająca standardy dla pamięci (JEDEC) wprowadza nowe generacje pamięci DDR co ok. 7 lat, definiując dla nich parametry szybkości i gęstości, a także konfiguracje, jakie według niej będą potrzebne komputerom w przyszłości. Na przykład dla poprzedniej generacji pamięci – DDR4 – przewidziano szybkości 2133, 2400, 2666, 2933 i 3200MT/s. Początkowa szybkość pamięci DDR5 wynosiła 4800MT/s, z planowanym wzrostem do 5200, 5600, 6000 i 6400MT/s. Od czasu początkowej fazy planowania specyfikację DDR5 rozszerzono o wartości 6800, 7200, 7600, 8000, 8400 i 8800MT/s. Firmy Intel i AMD zwykle co roku wprowadzają na rynek nowe generacje chipsetów i procesorów, które umożliwiają osiągnięcie kolejnej standardowej szybkości pamięci. Konkurencja między gigantami na rynku procesorów przyczyniła się do gwałtownego wzrostu obsługiwanych szybkości pamięci, czyniąc technologię DDR5 jedną z najszybciej rozwijających się w historii.
Jedną z istotnych różnic między poszczególnymi generacjami pamięci jest to, że nie są one zgodne wstecznie. Moduł pamięci DDR5 nie pasuje fizycznie do gniazd pamięci DDR4 i DDR3. Choć mogą one wyglądać podobnie, wycięcie w dolnej części modułu pamięci działa jak klucz i pasuje tylko do zgodnego gniazda. Natomiast w ramach danej generacji pamięci moduły o większej szybkości są zawsze zgodne wstecznie. Na przykład po zamontowaniu standardowego modułu DDR5-5600 w komputerze z procesorem Intel 12. generacji taktowanie pamięci zostanie automatycznie „obniżone” do pracy z szybkością właściwą dla modułu DDR5-4800MT/s, która odpowiada możliwościom procesora.
Dlaczego pamięć komputerowa jest ważna?
Komputery, podobnie jak ludzie, mają dwa rodzaje pamięci. Nasza pamięć krótkotrwała działa podobnie jak pamięć RAM – przechowuje informacje i szczegóły, aby umożliwić natychmiastowe wykonywanie zadań. Gdyby komputer nie miał pamięci RAM, procesor musiałby polegać na pamięci masowej – podobnej do naszej pamięci długotrwałej – co wymagałoby znacznie więcej czasu.
Po włączeniu komputera system operacyjny (np. Windows, macOS lub Linux) oraz aplikacje działające w tle są wczytywane z pamięci masowej do pamięci RAM, co pozwala na ich szybkie działanie. Większa pojemność pamięci RAM oznacza więcej miejsca na szybko dostępne dane, co umożliwia uruchamianie większej liczby aplikacji lub jednoczesne otwarcie większej liczby plików. Dostęp do pamięci RAM jest znacznie szybszy niż do pamięci masowej (nawet w przypadku najnowocześniejszych dysków SSD) co sprawia, że jest to jeden z najważniejszych komponentów komputera.
Cechy pamięci komputerowej
- Oparta na półprzewodnikach
- Szybsza niż pamięć masowa
- Niezbędna do działania komputera
- Ulotna
Terminy związane z pamięcią
DRAM: Dynamic Random Access Memory (pamięć dynamiczna o dostępie swobodnym) – przechowuje dane, wykorzystując w tym celu szereg par tranzystorów i kondensatorów. Ponieważ dane są przechowywane w kondensatorach, pamięć tego typu musi być regularnie odświeżana, aby zachować ich integralność – stąd określenie „dynamiczna”.
SDRAM: Synchronous DRAM (synchroniczna pamięć dynamiczna o dostępie swobodnym) – pamięć, która synchronizuje odpowiedzi modułu pamięci z zegarem systemowym, zamiast działać niezależnie od procesora.
DDR: Double Data Rate SDRAM (pamięć SDRAM o podwójnej szybkości transferu danych) – przesyła dane do procesora zarówno na wznoszących się, jak i opadających zboczach cyklu zegara, co znacznie zwiększa jej wydajność.
DDR2 / DDR3 / DDR4 / DDR5: kolejne generacje pamięci DDR SDRAM oferują większą szybkość i przepustowość przy mniejszym zużyciu energii. Każda nowa generacja wprowadza również udoskonalenia mające na celu zwiększenie integralności danych i wydajności pamięci.
ECC: Error Correction Code (kod korekcji błędów) – funkcja procesora/chipsetu dostępna w modułach pamięci wyposażonych w dodatkowe komponenty pamięci DRAM. Funkcja ECC umożliwia „naprawę” uszkodzonych danych, dzięki czemu zapobiega ich utracie oraz zawieszaniu się lub awariom systemów.

Czym jest pamięć wirtualna?
Gdy pojemność pamięci RAM jest niewystarczająca do przechowywania wszystkich danych i otwartych aplikacji, system operacyjny tworzy przestrzeń w pamięci masowej (na dysku), aby tymczasowo buforować dane z pamięci RAM. Ponieważ zapis i odczyt danych z pamięci masowej jest znacznie wolniejszy niż z pamięci RAM, korzystanie z pamięci wirtualnej może obniżyć wydajność systemu. Choć powszechną praktyką w systemach operacyjnych jest przenoszenie nieaktywnych danych do pamięci wirtualnej, aby zwolnić miejsce w pamięci dla aktywnych procesów, ogólną zasadą jest zapewnienie komputerowi większej pojemności pamięci, niż planujemy wykorzystywać, ponieważ zwykle z upływem czasu rośnie zapotrzebowanie na pamięć fizyczną.
Jak wybrać pamięć
Wybór technologii i szybkości pamięci tak naprawdę zależy od procesora i płyty głównej komputera stacjonarnego lub laptopa. Znajomość marki i modelu komputera pomoże Ci ustalić, z jaką technologią pamięci jest zgodny procesor, a także jaka jest konfiguracja gniazd pamięci na płycie głównej. Większość komputerów osiąga maksymalną wydajność, gdy korzysta z identycznych modułów pamięci zamontowanych w parach, przy czym mogą obowiązywać określone zasady dotyczące obsługiwanych typów i pojemności.
Znalezienie kompatybilnej pamięci nie zawsze jest łatwe, a w przypadku mniej zaawansowanych użytkowników może być nawet kłopotliwe. Wyszukiwarka produktów Kingston ułatwia znalezienie właściwego rozwiązania pamięci. Wystarczy wyszukać markę i model swojego komputera, aby znaleźć odpowiednią technologię pamięci i opcje modernizacji. Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu numeru modelu, skorzystaj z poniższych poradników, w których wyjaśniamy, jak znaleźć numer modelu i kompatybilną pamięć do komputerów Dell, Lenovo, Acer i HP.